басып алу

басып алу
(Оккупация; лат. occupatio – жаулап алу)
халықаралық құқық анықтамасы бойынша қарулы күш қолдану арқылы қарсыластың аумағын уақытша басып алу. Б.а. соғыстың сипатымен және оның саяси мақсаттарымен анықталады. Б.а. соғыстың өзі сияқты агрессиялық соғыста заңсыз және қылмысты болып саналады. Б.а. әділ соғыста құқықтық және адамгершілік мақсаттарды көздейді. Б.а. кезінде басып алынған аумақта әкімшілік басқаруды басқыншылар жүргізеді. Халықаралық құқықтық нормаларға сәйкес жаулап алынған аумақ басып алынғанға дейінгі мемлекеттің аумағы болып қалады, оның тағдыры соғыстан кейінгі реттелу нәтижесінде өзгеруі мүмкін. Басып алушы өкімет тұрғындарды басып алушы әскерлердің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге және аумақты басқаруға қажетті өз қаулыларының ырқына бағындыруға құқылы. мемлекеттің шығаратын Б.а. қаулылары тұрғындарға солардың тілінде жеткізіліп, жарияланғаннан кейін ғана күшіне енеді. Сонымен қатар халықаралық құқықтық нормалар сол елдің заңдарын, жергілікті тұрғындарының салт-дәстүрі мен әдет-ғұрыптарын сыйлауды талап етеді, басып алынған аумақтың тұрғындарын өз елінің әскері, қорғаныс құралдары туралы мәліметтер бергізуге және қарсыласына бағынушылыққа ант бергізуге тыйым салады. Басып алынған аймақта ұжымдық жазалауға, басқа да қорқытуға, террор шараларын қолдануға, сонымен қатар аманат алуға тыйым салынады. Басып алынған аумақтың тұрғындарын жаулап алушылардың қарулы күштерінде немесе арнайы бөлімдерінде қызмет етуге мәжбүрлеуге болмайды; олардың әскеріне өз еріктерімен қысым жасауға немесе үгіт жүргізуге тыйым салынады. Б.а. аумақ тұрғындарын әскери операцияларға қатыстыруға тыйым салынады және де оларды жаулап алушы державаның немесе кез келген басқа елдің аумағына ауыстыруға болмайды. Б.а-шы державаның өз халқының бір бөлігін жаулап алынған аумағына ауыстыруына болмайды; жеке адамдардың, ұжымның немесе мемлекеттің, кооперативті мекемелердің, ұйымдардың әскери операциялар үшін қажет емес жеке жылжымалы және жылжымайтын мүліктерін жоюға тыйым салынады. Б.а-шы өкімет халықтан салық, ақшадай салық жинауға құқылы, бірақ олар жаулап алынғанға дейінгі аумақтардың салықтық ережесіне сай орындалуы керек. Барлық алынған заттар үшін ақша төленуі керек немесе соңынан есептесу үшін қолхат берілуі керек.

Казахский толковый терминологический словарь по военному делу. — Мектеп.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Полезное


Смотреть что такое "басып алу" в других словарях:

  • алу — 1. Нәр. б. кулга тотып үзеңә күчерү. Бирүчедән кабул итү хат алу. Үзеңнеке итү. 2. Бер нәрсәне икенчедән, өлешне бөтеннән аеру өстәлдән китап, коедан су, таудан таш алу 3. (Үзең белән) йөртү, ияртү ал мине үзең белән 4. Үз өстеңә эш яки йомыш… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • қоршауға алу — (Блокирование) 1) тактикалық ауқымда (мыс., тірек пунктін оқшаулау) ұрыс қимылдарын жүргізу кезінде кейіннен жою немесе басып алу мақсатында кейбір объектілерді оқшаулау. Әдетте, ол 1 эшелон күшінің бөлігімен, әуе десантымен жүзеге асырылады; 2)… …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • тау асуларын алу — (Захват перевала в горах) шабуыл барысында бірден жүріп келе жатып жүргізіледі. Бұл кезде қарсылас асу қорғанысын ұйымдастырмастан бұрын, рота (взвод) жаяуланып, шегініп бара жатқан қарсылас қимылының алдын алады және асуды (сайға кіреберісті,… …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • басу — I. и. Культуралы үсемлекләр үстерелә торган җир мәйданы, иген кыры. Иген кырының аерым бер иген үскән өлеше үлән басуы. БАСУ КАПКАСЫ – Авылдан кырга чыгу юлларында корылган капка, кыр капкасы. II. БАСУ – ф. 1. Аякка калкыну, вертикаль хәлгә килү …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • ізіне түсу — (Преследование) толық жою мақсатында шегінуші қарсыласқа жасалған шабуыл. І.т дің маңыздылығы атыстық соққы, шегінуші қарсыластың қапталы мен тылына шығудағы әскерлердің екпінді ілгерілеуін және оның топтарын қоршауға алу, бөлшектеу және жою… …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • іздеу — (Поиск) 1) бөлімшенің (топтың) тұтқындарды алу, құжаттар мен қару жарақ үлгілерін басып алу мақсатында белгіленген объектіге жасырын түрде және кенеттен шабуыл жасауымен жүргізілетін әскери барлау тәсілі. Ол қарсыласпен тікелей түйісу жағдайында… …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • әуе десанты — (Воздушный десант) қарсылас тылына түсірілген әуе десанты мен құрлық әскерлері құра малары. Олар әскери әуе, әскери теңіз, құрлық әскерлері ұйымдастыратын ірі операцияларды орындауға қатысады. Мақсаты қарсыластың стратегиялық объектілерін басып… …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • қарулы арандатушылық — (Вооруженная провокация; лат. provocatio – шақыру) басқыншы елдің шектеулі күштерінің жағдайды шиеленістіруге тырысуы, қарулы қақтығыс немесе соғысты бастау, басқа мемлекет тің ішкі істеріне араласуды ақтау мақсатында алдын ала жоспарланған және… …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • шабуылды ұрыс — (Наступательный бой) әскердің тактикалық қимылдарының негізгі түрі. Жеңіске жету үшін оның маңызы өте зор; қарсыластың қарсы тұратын тактикалық топтарын талқандау және одан әрі іс қимыл жасауға қолайлы болып табылатын маңызды ауданды (шепті,… …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

  • оккупация — (лат. occupatio басып алу) бір мемлекеттің аумағын басқа мемлекеттің немесе мемлекет тердің әскери Қарулы Күштерінің уақытша басып алуы. Басып алынған мемлекеттің әкімшілік басқару жұмыс тарын жаулап алған әскери қолбасшылар жүзеге асырады …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»